Konopie są roślinami, które w swoim złożonym składzie posiadają setki związków chemicznych — od kannabinoidów i terpenów po flawonoidy i lipidy. W niniejszym tekście skupimy się przede wszystkim na tych pierwszych.
Co to są kannabinoidy?
Czym są kannabinoidy? Kannabinoidy to grupa związków organicznych naturalnie występujących w konopiach siewnych (cannabis sativa) oraz indyjskich (cannabis indica). Najbardziej znanym spośród wszystkich związków konopnych, rozsławionym przez marihuanę, jest delta-9-tetrahydrokannabinol (Δ9-THC) – główny składnik o działaniu psychoaktywnym (ale nie tylko!). Kolejnym ważnym, coraz popularniejszym związkiem jest kannabidiol, czyli CBD. Może stanowić nawet około 40% całego ekstraktu z żywicy roślinnej.
Czy kannabinoidy są bezpieczne?
Dotychczas zidentyfikowano kilkaset substancji znajdujących się wewnątrz konopi, z czego około 100 różnych kannabinoidów (światowe źródła podają różne liczby) o zróżnicowanym działaniu. Zdecydowana większość posiada jednak działanie istotne z medycznego punktu widzenia. Jednocześnie niemal wszystkie nie wykazują absolutnie żadnych dodatkowych właściwości o podłożu psychoaktywnym. Konopie włókniste – uprawiane legalnie na terenie całej Polski, zawierają wyłącznie bezpieczne związki, używane w produktach konopnych.
Działanie kannabinoidów – jak działają kannabinoidy?
Jak działają kannabinoidy? Kannabinoidy wykazują swoje prozdrowotne działania poprzez interakcje z określonymi receptorami kannabinoidowymi znajdującymi się na powierzchni ludzkich komórek. Receptory te obecne są w różnych częściach ośrodkowego układu nerwowego człowieka. W organizmie ludzkim wyszczególniono 2 główne typy receptorów kannabinoidowych – CB1 i CB2.
W 1992 r. odkryto naturalnie występującą w mózgu substancję, która wiąże się z receptorem CB1, zwaną anandamidem. Ta substancja chemiczna, zbliżona do kannabinoidów pochodzenia roślinnego i inne, które zostały odkryte później, określane są jako endokannabinoidy.
Rodzaje kannabinoidów
Poza najpopularniejszymi THC i CBD warto zwrócić uwagę również na inne kannabinoidy.
Inne rodzaje kannabinoidów to między innymi:
- Kwas kanabidiolowy (CBDA)
- Kannabigerol (CBG)
- Kwas kannabigerolowy (CBGA)
- Kannabichromen (CBC)
- Kannabinol (CBN)
- Kannabinodiol (CBDL)
CBDA
Zacznijmy od CBDA, czyli związku chemicznego zwanego kwasem kanabidiolowym, naturalnie związanego z CBD. Kwas kanabidiolowy jest jednym z wielu kannabinoidów, które są naturalnie wytwarzane przez rośliny konopi. Zarówno CBD, jak i THC naturalnie występują w „surowej”, kwasowej formie. CBDA przekształca się ze swojej surowej postaci w bardzo pożądany związek aktywny – CBD, w procesie ogrzewania, zwanym dekarboksylacją. Podobnie pozyskuje się THC z THCA.
Dotychczas odkryte korzyści CBDA wydają się być związane z wpływem tego związku na układ endokannabinoidowy. Zamiast bezpośrednio wiązać się z receptorami układu endokannabinoidowego, CBDA oddziałuje na układ endokannabinoidowy poprzez hamowanie enzymu cyklooksygenazy-2 (COX-2). Uważa się również, że CBDA wpływa na receptory 5-hydroksytryptaminy (5-HT) związane z serotoniną. Właściwy poziom serotoniny i bardziej wydajny układ endokannabinoidowy prowadzą do ogólnego lepszego zdrowia.
CBGA
Kwas kannabigerolowy można uznać za najistotniejszy z kannabinoidów. Bez niego nie mogą powstać żadne inne. CBGA jest prekursorem pozostałych naturalnych związków budujących konopie: kwasu tetrahydrokannabinolowego (THCA), kwasu kannabidiolowego (CBDA), kwasu kanabichromenowego (CBCA), a także samego kannabigerolu (CBG). CBGA najpierw syntetyzuje w inne, powyższe kwasy. Z nich natomiast, w wyniku dekarboksylacji naturalnie wytwarzane są lepiej znane THC, CBD, CBC i CBG. Choć każdy z tych kannabinoidów poddawany jest odrębnym, precyzyjnym badaniom to udowodniono, że on sam również posiada właściwości medyczne, w tym tak ważne, jak przeciwnowotworowe.
CBG
Kannabigerol został odkryty po raz pierwszy przez naukowców w latach 60. XX wieku. Jako, że w trakcie wzrastania rośliny pojawia się jako jeden z pierwszych i to z niego syntetyzowane są inne kannabinoidy, to często określany jest mianem ich „matki” lub „komórki macierzystej”.
CBG posiada wysoki potencjał terapeutyczny. To z kolei powoduje wzrost zainteresowania nim zarówno w środowiskach badaczy, jak i coraz bardziej świadomych konsumentów.
CBG działa poprzez interakcję z systemem endokannabinoidowym (ECS). Receptory CB1 i CB2 wspólnie regulują neurohormony, które aktywnie wpływają na procesy fizjologiczne. Działają więc m.in. na nastrój, metabolizm, reakcje na apetyt i ból różnego pochodzenia. Kiedy kannabinoid CBG oddziałuje ze wspomnianymi receptorami, aktywuje reakcje i prowadzi do zmian fizjologicznych. Potencjalne korzyści zdrowotne wynikające ze stosowania CBG są więc szerokie. Ponieważ posiada zdolność do wzmacniania anandamidu, przyjmuje się, że ma wpływ m.in. na regulowanie nastroju.
CBC
Kannabichromen został odkryty w 1966 roku przez Gaoniego i Mechoulama z jednej strony i prawie jednocześnie przez Claussena z drugiej. W analizach próbek współczesnych kwiatów konopi lub konopnej żywicy, stwierdza się nieco mniejszą zawartość tego kannabinoidu. Nadal jednak klasyfikowany jest jako jeden z głównych fitokannabinoidów wytwarzanych przez konopie indyjskie.
Choć dotychczas przeprowadzono stanowczo za mało badań nad tym kannabinoidem, a THC i CBD nadal są bohaterami większości kolejnych, to istnieją już dowody na jego korzystne działanie. Jego potencjał terapeutyczny stwierdzono zwłaszcza w połączeniu z innymi związkami. Badania potwierdzają, że CBC łączy się z receptorami CB1 i CB2 stymulując prawidłową pracę mózgu i organów wewnętrznych. Ma też wpływ na blokowanie rozwoju nowotworów, wspiera leczenie neuropatii czy choroby Crohna. Natomiast łącząc się z receptorami TRPV1 i TRPA1 może łagodzić stany zapalne i ból.
CBN
Kannabinol to produkt utleniania tetrahydrokannabinolu (THC), czyli efekt jego wystawienia na działanie tlenu, ale też ciepła. Występuje przede wszystkim w suszonym oraz starszym surowcu konopnym. Kannabinol może być tylko lekko odurzający, przy czym obecne badania wskazują, że to zupełnie bezpieczna, jedna czwarta (¼) siły czystego THC.
Właściwości uspokajające CBN są niewątpliwie tym, co odróżnia je od innych kannabinoidów. Badanie dowiodły również, że może pobudzać apetyt u osób cierpiących na zaburzenia odżywiania typu anoreksja oraz w przypadku brak apetytu spowodowanego np. przewlekłym stresem czy depresją. Zalecany jest również w długotrwałym procesie leczenia nowotworów oraz choroby Alzheimera. Ponadto według wyników badań przedstawionych w 2003 r. kannabinol wykazuje silne działanie przeciwbólowe. Prawdopodobnie CBN i THC są kannabinoidami, które jako jedyne w całej grupie tych związków, zwalczają ból poprzez rozluźnienie naczyń krwionośnych
i uwalnianie endorfin.
Kolejne właściwości poszczególnych związków chemicznych, z których składają się konopie, są nieustanne odkrywane i potwierdzane w toku licznych badań.
Należy pamiętać, że poza kannabinoidami, konopie zawierają w sobie również terpeny, flawonoidy i innym substancje o określonych, poznanych mniej lub bardziej, działaniach. Na nich skupimy się w odrębnym opracowaniu.
Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź też nasz wpis o CBD – co to jest i jak działa.
Materiały źródłowe:
